TARİHİ

Şarkışla milattan önce 3000 yıllarından sonra Hattilerin yaşadığı bir yöreydi. Daha sonra Hititlerin yaşadığı bu yöre Milattan Önce 550 yıllarında İran kökenli Pers hakimiyeti altına girmiştir. Büyük İskender'in doğu seferi sırasında Makedonya egemenliğine giren Şarkışla bundan sonra sırasıyla Kapadokya Krallığı ve Roma İmparatorluğu yönetiminde kalmıştır. Bizans İmparatorluğu döneminde ise Sivas Theması'nın sınırları içerisinde bulunuyordu.         1071 Malazgirt Savaşı sonunda Anadolu'nun fethiyle Şarkışla yöresinde Türk tarihi başlamıştır. Bölgede ilk Türk hakimiyeti Danişmenli Beyliği ile başlamıştır. 1175 yılından itibaren ise Anadolu Selçuklu hakimiyeti altına girmiştir. 1243 Moğol istilasıyla yağmalanan Şarkışla'da daha sonra Ertana Beyliği hakimiyeti başlamıştır.Ertana beyliğinin yıkılması ile Kadı Burhanettin devletinin denetimine giren Şarkışla 1408 yılından sonra Osmanlı hakimiyetine dahil olmuştur. Osmanlı yönetimindeki Şarkışla 19..YY da Sivas sancağının Tonus (Altınyayla) kazasının yönetimine bağlanmıştır. 1864 yılında yayımlanan Osmanlı vilayet nizamnamesi ile belediye teşkilatı kurulan Şarkışla 1873 yılında ilçe statüsü kazanmıştır.         Şarkışla isminin nereden geldiği konusunda çeşitli rivayetler vardır. Bir rivayete göre bu ismin ilk önce Osmanlılar zamanında kullanılmaya başlandığıdır. Bu konuda en güçlü rivayet: Timur'un Anadolu yu istilası sırasında Yıldırım Beyazıt'ın bölgeyi askerlerine kışla olarak kullandığı, ayrıca IV. Murat'ın 17.yy ın ilk yarısında İran'a karşı yaptığı seferler sırasında da bu bölgenin askeri kışla olarak kullanıldığıdır. Bu nedenle ilçenin eski Türkçe de şehir anlamına gelen "ŞAR" kelimesi ile "KIŞLA" kelimesinin birleşmesinden ŞEHİR-KIŞLA olarak kullanıldığı. Bu kelimelerin zamanla halk dilinde ŞARKIŞLA olarak kullanılmaya başlandığı tahmin edilmektedir.         1877-1878 Osmanlı-Rus harbi sonunda Kars ve Erzurum yöresinden göç eden vatandaşlarımız, Savran, Fakılı, Faraşderesi ve Kavak ismi verilen köylere yerleşmişlerdir. Ayrıca 20.yy başlarında özellikle Balkan Savaşlarından sonra Rumeli'den göç eden Rumelili göçmenler şehir merkezinde ve Osmanpınarı köyünde iskan edilmişlerdir.          Şarkışla özellikle 1960'lı yıllardan sonra başta Almanya olmak üzere bir çok Avrupa ülkesine işçi göndermiştir. İlçede hemen hemen her aileden Avrupa'ya işçi olarak giden vardır. Bu işçiler zamanla ilçenin ekonomik yönden gelişimine büyük katkıda bulunmuşlardır. İlçenin tarihi eser açısından zenginliğe sahip olduğu söylenemez. Günümüze kadar ayakta kalabilen tek tarihi yapı Osmanlılar döneminde Üsküdarlı Mehmet Ağa tarafından 1660 yılında yaptırılan Ulu Camii'dir.

COĞRAFİ YAPISI

Şarkışla’nın Sivas il Merkezine uzaklığı 83 km dır. Rakım 1180 M. dır. Toplam yüzölçümü 1965 km2 dir. Güneyinde Altınyayla ve Kayseri, batısında Gemerek, kuzeybatısında Yozgat, kuzeyinde Yıldızeli, doğusunda Sivas merkez ilçe sınırlarıyla çevrilmiştir. İlçe topraklarının kuzeyini Akdağlar ve incebel dağları, kuzey doğu ve güney batı istikametini çevreler. Güneyini yine aynı istikamette uzanan Tecer dağlarının kuzey eteklerini Kulmaç dağları çevreler.         Şarkışla Kızılırmak çöküntü oluğunun güneyindeki Acısu ve Kanak derelerinin vadisinde kalker bir tepeciğin üzerinde kurulmuştur. Kuzey doğu, güney batı istikametinde uzanan ovaya Literatürde Sarkışla Ovası, halk dilinde ise Gedik Ovası denir. İlçenin kuzey toprakları daha engebeli olup, yer yer ormanlara rastlamaktadır. Güneyi bitki örtüsü açısından zayıf, aşınmış düzlüklerden oluşur.          Uzunyayla güneyden ilçe topraklarına sokulur ve bu durumu ile ilçe sınırlarına dahil olur. Şarkışla yakın çevresinde kahverengi ve kırmızı kahverengi topraklar hakimdir. Yörede bulunan başlıca büyük toprak grupları kahverengi orman, kireçsiz kahverengi ve aluviyal topraklardır Topraklar genellikle kireçli, potasyumca zengin organik madde ve fosforca yoksuldur. Toprak reaksiyonu genellikle alkalidir. Bünye ise genellikle kumlu, killi, tin kilitin ve kil seklindedir.         Şarkışla ilçesi İç Anadolu Bölgesinin en soğuk coğrafi bölgesinde olusu nedeniyle ilçede iklim serttir. Bu nedenle kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak geçer. Yağış kış aylarında kar , İlkbahar ve sonbahar aylarında yağmur seklindedir.         İlçe poyraz ve karayelin tesiri altındadır. Son iki üç yıldır dünyanın değişen iklim dengesine bağlı olarak ilçemizde kışlar daha yumuşak geçmeye başlamıştır. İlçemizde bitki örtüsü olarak ilkbaharda yeşerip sonbaharda kuruyan bozkırlara ve bir ölçüde ilçenin kuzey kesimindeki köylerde kısmi çam ormanlıkları ile su kenarlarında insan eliyle yetiştirilen söğüt ve kavak ağaçlarına rastlanır. İlçenin en önemli akarsuyu Kızılırmak’tır. Sivas ili sınırlarından ilçeye giren Kızılırmak Soma dağları eteğinden akarak Gemerek sınırlarına girer. Kızılırmak a Sarkışla da Kaldırak Çayı ve Acısu karışır. Kaldırak Çayı Sarkışla ‘nın kuzey batısında Akçakışla sınırları içerisinden akar. Akdağların iki kol halinde doğan Kaldırak Çayı Alaman Çermiği önünde birleşir. Bozkurt köyü yakınlarında Kızılırmak a akar. Acısu ise yine iki kol halindedir. Birinci kol Şarkışla’nın güneybatısından Çal dağı eteklerinden doğan Kanak deresidir. Sarkışla içerisinden Kızılırmak’a akar ikinci kol ise batı tarafında Ahmetli, Harun ve Gücük bölgesindeki Çaylak deresi olup Orta topaç yakınlarında Acısu adını alır ve Kızılırmak a dökülür.         İlçemizde Ortaköy Çermik ve Alaman köyü Çermiği mevcut olup çeşitli hastalıklara şifa verdiği bilinmektedir. Kazancık köyünde alçıtaşı madeni mevcut olup özel şahıs tarafından isletme ruhsatı alınmıştır. Ortaköy de çok zengin mermer damarı tespit edilmiştir.

SOSYO - EKONOMİK POTANSİYELİ

İlçe nüfusunun % 47.8’i köylerde % 52.2’si ilçe merkezi ve beldeler de yasamaktadır. Geçim kaynağı önemli ölçüde tarım ve hayvancılık olup, bunun devamında ve bunun yanında en büyük geçim kaynağı yurt dışı isçiligi ve ticarettir. Sarkisla nüfusuna kayitli 137.963 kisiden 51.571’i ilçemizde ikamet etmekte geri kalani basta yurt disinda olmak üzere çesitli illerde bulunmaktadir. Köyden sehire göç nedeniyle kenar mahallelerde gece kondulasma mevcuttur. Konut probleminin çözülmesine yönelik olarak Bel-kent Yapi Kooperatifi araciligiyla 504 Konut insa edilerek iskana açilmistir.           Halkin yasantisi genel olarak geleneksel Anadolu hayat tarzidir. Ilçe halkindan 18.000 kisinin yurt disinda çalisiyor olmasi muazzam bir sermaye birikimine yol açmistir. Bu birikimin 40-50 Trilyon TL oldugu tahmin edilmektedir. Bu tasarruf simdiye kadar istenilen ölçüde yatirima kanalize edilememis durumdadir. Bunun sebeplerini su sekilde siralayabiliriz. 1-Geçmiste yapilan bir takim yatirimlarin basariya ulasmamasi ve istismar edilmesi nedeniyle olusan hayal kirikligi ve güvensizlik, 2-Yatirim yönlendirmesi ve danismanligi konusunda kurumsal ve kisisel yetersizlik, 3-Sermaye sahiplerinin yatirim sektörleri ve alanlari konusundaki bilgi noksanligi,bunun sonucu olarak vatandaslarimiz; a) En güvenli yatirim olarak telakki ettigi konut ve diger gayri menkul gibi istihdam yaratmayan ve ekonomide katma deger olusturma özelligi olmayan verimsiz alanlara yönelmis, b) Parasini kismen spekülatif amaçla fakat büyük ölçüde bankalarda mevduat olarak yatirmis, c) Veya baska sehirlerde yatirim yapmaya yönelmiştir.          Bütün bu olumsuzluklari önlemek için; sermaye sahiplerine danismanlik yapacak kuruluslarla isbirligine gidilerek yatirim yönlendirmesi ve danismanligi hizmetlerinin saglanmasi gerektigi, Ekonomide istihdam ve katma deger yaratmanin erdeminin halka benimsetilmesinin zorunlu oldugu kaymakamligimizca degerlendirilmis bunun sonucu olarak defalarca vatandaslarla toplantilar yapilarak kamu oyu olusturulmustur. Sivas sanayi odasi, Ticaret odasi, Organize sanayi bölgesi yetkilileri ilçemize davet edilerek toplantilar tertip edilmisti. Tüm faaliyetlerin sonucu olarak çesitli imalat sanayi alaninda yatirim yapmak üzere 65 mütesebbis vatandasin müracaati saglanmistir. Tüm bu yatirimlarin düzenli bir sekilde yapilmasi ve altyapi yatirimalarinin maliyetini minimum düzeye indirmek üzere ilçemize bir organize sanayi bölgesi zorunlu oldugu degerlendirilmistir.       Hazirlanan OSB dosyasi valiligimizin olumlu görüsü ile birlikte sanayi ve ticaret bakanlagina gönderilmistir. Ön yer seçim heyeti gelerek uygun 3 adet arazi parçasinin tespitini yapmistir. OSB proje dosyasi suanda DPT Sosyal Planlama Daire Baskanliginda 1998 programina alinmak üzere beklemektedir. OSB gerçeklestigi takdirde baska vilayetlerdende yatirimcilarin ilçemize gelecegi tahmin edilmektedir. TICARET VE ÇALISMA POTANSIYELI Ilçemizin genel olarak is ve çalisma hayatinin büyük bir kismini tarimsal ve hayvancilik faaliyeti olusturmaktadir. Ayrica çok sayida vatandasimiz büyük kentlerde ve yurt disinda çalismaktadir.        Sivrialan Köyü yakinlarinda kurulan 20 ton/gün sarküteri üretim kapasiteli Sark-Et Entegre Tesisleri, bu kapasitesine ragmen çok düsük üretimle çalismaktadir. Bu tesisin tam kapasite ile çalismasi halinde yöre hayvancilik potansiyelinin iki misline çikmasini yaninda en az 150 kisiye de is kapisi açilacaktir. Kaymakamligimizin destegi ile 1996 da faaliyete baslayan Maksutlu Süt Isletme Tesisinde su anda günde 1 ton süt islenmekte olup 3 kisi çalistirilmaktadir. 5 ton /gün kapasiteye çikarilmasi hedeflenmektedir.         Ilçemizde 3 adet Un Fabrikasi, 1 adet Plastik ve Poset Fabrikasi, 1 adet 13.000 yumurta/gün kapasiteli Yumunta Üretim Çiftligi ve Gofret ve Bisküvi Fabrikasi faaliyet göstermekte olup, bu isyerlerinde toplam 53 isçi istihdam edilmektedir. Küçük sanayi sitesinde 172 isyeri mevcut olup, 125 isyerinde usta, kalfa, çirak olarak ve diger dallarda toplam 375 kisi çalismaktadir. Ilçemizde Vergi Dairesine kayitli olarak 1571 mükellef çesitli ticari üretim alanlarinda faaliyet göstermektedir.1997 yili Ekim ayi itibariyle toplam Vergi Tahakkuku 302.672.647.000-TL Vergi Tahsilati 281.408.125.000-TL’dir. Mal Müdürlügünce tahsil edilen çesitli hazine gelirleri toplam 80.651.000.000-TL’dir. 2.135 parça 15.772 dönüm hazine arazisi mevcuttur.         Ilçemizde Kobi kredisi kullanarak çesitli imalat sanayinde üretime geçen 7 isletmemiz mevcut olup, 4 isletme de Kobi kredisi müracatinda bulunmustur. Sarkisla’da her Cumartesi ticari hayvan sirkülasyonu bakimindan Türkiye çapinda ikinci sirada yer alan hayvan pazari kurulmakta olup, ticari hayata önemli bir canlilik getirmektedir. Ayrica Pazartesi kurulan emtia pazari ilçemizin ekonomisine katki saglamaktadir. 4 adet banka hizmet vermekte olup, mevduat hacmi bakimindan Türkiye siralamasinda dereceye girmektedirler. Ilçe genelinde trafige kayitli toplam 3282 araç bulunmaktadir. Bunlar;1197 otomobil, 308 motosiklet, 3 jeep, 280 kamyon, 1240 traktör, 89 kamyonet, 55 otobüs, 110 münibüstür.         Ilçemizde her türlü baski yapabilen bir basim evi mevcut olup, muhtelif zamanlarda “SARKISLA’NIN SESI” adi altinda bir gazete çikarilmaktadir. 2665 üyeli merkez, Akçakisla, Ortaköy tarim kredi kooperatifi 650 üyeli esnaf kefalet kooperatifi 22 üyeli tasiyicilar koopeeratifi faaliyet göstermektedir. Maksutlu, Gümüstepe, Kümbet, Alaçayir, Yükselen, Ilyashaci, Sivrilan köylerinde tarimsal kalkinma kooperatifleri mevcut olup, Maksutlu disindakiler faal halde degildir.